Η Diada της Βαρκελώνης

Χθες βράδυ, η Βαρκελώνη, πλημμύρισε από κόσμο. Ένα εκατομμύριο λένε οι διοργανωτές , περίπου 300.000 λένε οι υπεύθυνοι του δήμου. Και στη μέση να βρίσκεται η αλήθεια, είναι γεγονός, ότι ήταν πολύς κόσμος. Η Ισπανία είναι συνηθισμένη σε μαζικές διαδηλώσεις. Πριν λίγες μέρες και πάλι στη Βαρκελώνη είχε μαζευτεί μισό εκατομμύριο κόσμος για να διαδηλώσει κατά της τρομοκρατίας.

Η Diada είναι η επίσημη γιορτή της Καταλονίας. Πρόκειται για μια ημερομηνία, που θυμίζει την 11η Σεπτεμβρίου του 1714, όταν η Βαρκελώνη μετά από 14 μήνες πολιορκίας έπεσε στα χέρια των στρατευμάτων των Βορβόνων στον Πόλεμο της Διαδοχής της Ισπανίας ( Guerra de Sucesión Española 1701-1714). Ένας πόλεμος όχι μόνο κατ ουσίαν εμφύλιος, αλλά και με τεράστιο διεθνές ενδιαφέρον για τις τότε ευρωπαϊκές ισορροπίες....

Ομαδικοί τάφοι στην Ισπανία - Νεκροί του Εμφυλίου - Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

Οταν οι αξίνες και τα φτυάρια των χωρικών που έπαιρναν μέρος στην εκταφή χτύπησαν στα πρώτα- θαμμένα βαθιά στο χώμα- οστά, όλοι οι συμμετέχοντες συνειδητοποίησαν ότι οι πληροφορίες ήταν σωστές. Ο παππούς του επίμονου δημοσιογράφου Εμίλιο Σίλβα, που είχε εκτελεστεί τον Οκτώβρη του 1936, βρισκόταν θαμμένος εκεί. Ηταν Μάρτιος του 2000 και στο χωριό Πριαράνθα ντελ Μπιέρθο (Priaranza del Bierzo) της περιφέρειας της Λεόν, οι λιγοστοί κάτοικοί του και κυρίως οι υπερήλικες γνώριζαν τι είχε συμβεί στην αρχή του ισπανικού Εμφυλίου το 1936. Μαζί όμως με τα οστά του εκτελεσθέντος Εμίλιο Σίλβα Φάβα, οι χωρικοί αλλά και αρχαιολόγοι και ιατροδικαστές φίλοι του δημοσιογράφου, βρήκαν ο,τι είχε απομείνει και από 12 ακόμη άνδρες του χωριού, όλοι τους αριστεροί που εκτελέστηκαν και τάφηκαν ομαδικά. Μόλις είχε ανακαλυφθεί ο πρώτος ομαδικός τάφος του Εμφυλίου στην Ισπανία.

Δημοψήφισμα στην Καταλονία

H Σκωτία δεν ήθελε μόνο το κιλτ και το ουίσκι ήθελε και το πετρέλαιο να το διαχειρίζεται η ίδια. Και έκανε δημοψήφισμα να φύγει από τη Μ.Βρεττανία. Η Καταλονία θέλει κι αυτή κάτι παρόμοιο με το περίφημο Concierto Vasco. Τη φορολογική απαλλαγή δηλαδή την οποία απολαμβάνουν οι Βάσκοι από τον 15ο αιώνα και προέρχεται από το Antiguo Regimen , το Παλαιό Καθεστώς των μικρών βασιλείων και που ποτέ κανείς δεν κατάφερε να καταργήσει. Οι Βάσκοι ζούν από τα έτοιμα 7 δισ ετησίως, που -βρέξει χιονίσει- μπαίνουν στα ταμεία της. Ολα τα υπόλοιπα περί καταλανικού έθνους είναι ωραία και γραφικά. Η Ισπανία απ' το βορρά ως τον νότο είναι ένα απέραντο μωσαικό. Και οι επίσημες γλώσσες της, πέντε. Και τα έθνη της,
άλλα τόσα.

Απλότητα

Όταν ήμουν μικρή κι ως κορίτσι από χωριό, θαύμαζα πάντα τους ανθρώπους των πόλεων, αυτούς που ήξεραν "γράμματα πολλά" , την αστική ευγένεια, τους τρόπους και τις συμπεριφορές αυτών, που θεωρούσα πολύ ανώτερους από μένα. Νομίζω ότι αυτή είναι μία συνθήκη των περισσότερων εξ ημών που μεγαλώσαμε σε περιβάλλοντα μάλλον φτωχικά. Το ίδιο συνέβαινε και στην Ελβετία, αφού ήμουν παιδί οικονομικών μεταναστών. Η αίσθηση ότι ήμασταν παιδιά ενός κατώτερου θεού και με περιορισμένες δυνατότητες με ακολουθούσε παντού.

Πόνος

Τον ξεσυνερίζομαι τον πόνο
'Κει παραπέρα τον αφήνω

ξώφαλτσο.

Να παιδεύεται να μ´ αποδείξει

πως ζωντανή είμαι,
σα μ´ αγκαλιάζει...

Δ.Μ.

Μεγάλη Πέμπτη

Τέτοια ώρα με έπαιρνε απ' το χέρι και πηγαίναμε. Είχε μια γοητεία να μπορώ να ξενυχτώ τέτοια νύχτα. Ο Αη Νικόλας στο χωριό είχε αδειάσει από τον πολύ κόσμο μετά τα Δώδεκα Ευαγγέλια, τα φώτα είχαν χαμηλώσει και στη μέση βρισκόταν μόνο ο Σταυρός με τον Ιησού " να κρεμάται επί ξύλου".

Οι γυναίκες στα μαύρα άρχιζαν να στρώνουν γύρω από το σταυρό κιλίμια και μικρά χαλάκια από φλοκάτη γιατί το πέτρινο πάτωμα ήταν αρκετά κρύο. Άναβαν κεριά και καθισμένες στο πάτωμα γύρω από τον σταυρό, άρχιζαν το τραγούδι. Η μία τελείωνε η άλλη άρχιζε, μοιρολόγια που δεν έχω από τότε, ποτέ ξανακούσει. Κάποιες μάλιστα έλυναν και τα μαύρα μαντήλια τους.

" Ο Τάσος μου..."

"Εμένα που με βλέπετε έτσι, δεν ήμουν πάντα ξανθιά... Εδώ και πέντε χρόνια αποφάσισα να αλλάξω τα μαλλιά μου... Ο Τάσος μου, αχ αυτός ο Τάσος μου! Ο,τι είμαι, το πως είμαι, ο Τάσος μου είναι αυτός που ευθύνεται. Είναι ο άντρας μου! Το καμάρι μου, η αγάπη μου. Ξέρετε... Είμαστε μαζί 25 ολόκληρα χρόνια! Κανείς δεν το πίστευε αυτό στην αρχή. Κανείς δεν έδινε δεκάρα για μένα. Βλέπετε, δεν ήμουν όμορφη. Κι ο Τάσος μου ήταν ένας άντρας που όλες οι γυναίκες τον κοιτούσαν, έλιωναν για το χατήρι του. Οταν τον γνώρισα , μόλις είχε χωρίσει από μια όμορφη ξανθιά κοπέλα που τον παράτησε . Τον πλήγωσε πολύ τον Τάσο μου...

Ανοιξη

Σανδάλια κόκκινα, γυαλιά και τσάντα κόκκινα κι ένα λευκό και κόκκινο φόρεμα να τρέχει βιαστικά στο δρόμο να προλάβει.

Φωνές, σφυρίγματα, διαμαρτυρίες σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Έστρεψε το κεφάλι της... Ενας λευκός σκούφος, ένα τσιγάρο στο χέρι και μια λευκή ποδιά. Ηταν ο κρεοπώλης που είχε βγει να καπνίσει ένα τσιγάρο στο δρόμο. Κι εκεί , είδε την Άνοιξη! Κι έχασε τα λογικά του!

Στη λευκή του ποδιά, κηλίδες από κόκκινο αίμα...
Σαν το φόρεμά της.

Καλό μήνα!

Δώρα Μακρή

Μαδρίτη

Ο Αντσόν και η ΕΤΑ

Το 1964 ήταν μόλις είκοσι χρονών. Είχε εισαχθεί στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης από τα δεκάξι του ως εξαιρετικός μαθητής. Ο Φράνκο ζούσε και βασίλευε. Την ίδια χρονιά γίνεται μέλος μιας ομάδας της ΕΤΑ ( Euskadi Ta Askatasuna) που όμως δεν ήταν η ίδια η οργάνωση. Ηταν η εποχή που συναντιόταν με την αγαπημένη του στη γαλλική Αντάγια. Τα τριγύρω βουνά στα γαλλοισπανικά σύνορα επέτρεπαν στους νέους της εποχής να οργανώνουν πάρτι με πικάπ και σάντουιτς στα βουνά και να μπορούν να φλερτάρουν με κορίτσια. Ηταν όλοι τους από το Σαν Σεμπαστιάν. Η αστυνομία δεν τους πείραζε γιατί την περίοδο εκείνη η ΕΤΑ ακόμη δεν αποτελούσε κίνδυνο. Και καθώς δεν υπήρχε πανεπιστήμιο στη χώρα των Βάσκων οι Βάσκοι φοιτητές αναγνωρίζονταν μεταξύ τους στα πανεπιστήμια της Μαδρίτης, της Βαρκελώνης, της Θαραγόθα και της Σαλαμάνκα από τα χαρακτηριστικά επίθετά τους.

Αδιέξοδο...

Νά´τη πάλι στην κουζίνα βραδιάτικα να καθαρίζει τα καθαρά. Να τρίβει τις κατσαρόλες, να τοποθετεί τα φλιτζάνια σε άλλη θέση, να κάνει θόρυβο με τα μαχαιροπήρουνα. Για να την ακούει εκείνος απ´την κρεβατοκάμαρα όπου πήγε και την περιμένει.

Μεγαλώνω

Σα μεγαλώνω, τόσο πιο λιτές οι ανάγκες
Ξεφορτώνομαι στολίδια
Και φτιασιδώματα
Ενδύομαι ρούχα της βολής
και ποδήματα της στράτας

Σα μεγαλώνω, βαραίνει ο κόσμος τριγύρω
μα η ψυχή αλαφρώνει
Κι ο ίσκιος της, μου ψιθυρίζει
πως το απλό είν´ το δύσκολο
στης ματαιοδοξίας τα σοκάκια

Σα μεγαλώνω, οι θάνατοι έρχονται απρόσκλητοι
για να ´ποδείξουν το ελαφρύ μου πέρασμα
απ τα ταξίμια της ζωής
Βαστάει όσο μια στροφή
κάποιου ξεχασμένου ταγκό

Σα μεγαλώνω, αλαφραίνω
Μα, βαραίνει η θλίψη...

Δώρα Μακρή

Μαδρίτη

Επιρροή Ντερίλα

Με ρωτάει κάποτε ένας συμπαθής κυριούλης, ευγενής- και μουσικολόγος το επάγγελμα "από που έχει μουσικές επιρροές η κόρη σας;". Την έβλεπε να παίζει βιολί στο ωδείο , μικρούλα. Επειδή μου φάνηκε λίγο υπερβολική η ερώτηση για ένα τόσο δα κοριτσάκι -κι άμα είσαι μια φορά από χωριό είσαι για πάντα από χωριό- του απάντησα αυθόρμητα " Επιρροή Ντερίλα!". Ρώτησε να μάθει ποιός ήταν αυτός ο Ντερίλας και του απάντησα "ένας σπουδαίος βιολινίστας". " Εκτακτα, έκτακτα" απάντησε ικανοποιημένος και απομακρύνθηκε.

Το τρένο της γνώσης

Ήταν κάποτε, τη δεκαετία του '70, ένας πατέρας με δύο κόρες. Εκείνος, οικονομικός μετανάστης από το '62 στη Ζυρίχη , εκείνες 7 και 9 ετών που το μυαλό τους ήταν μόνο στο παιχνίδι και στο ποδήλατό τους. Κάθε Παρασκευή που είχε ρεπό από τη δουλειά του, τις έπαιρνε από το χέρι και πήγαιναν ένα δίωρο ταξίδι με το τρένο μέχρι τη Βέρνη. ΕκεLecturaί στο κτίριο του ελληνικού προξενείου, όπου λειτουργούσε δανειστική βιβλιοθήκη, έβγαζε χαμογελώντας κάτι πλαστικές σακκούλες και τις γέμιζε με βιβλία. Φόρτωνε κατόπιν τα δυό κορίτσια με τις γεμάτες τσάντες κι όταν εκείνα διαμαρτύρονταν, απαντούσε χαμογελώντας: " Είναι βαριά, η γνώση!". Ούτε κάν τα βοηθούσε στο δρόμο να τα σηκώσουν! Το φορτίο ήταν αποκλειστικά δικό τους, υποστήριζε.

Το προξενιό

Είχαν μόλις αποσώσει την κουβέντα οι δύο ηλικιωμένες γυναίκες. Συναντήθηκαν οι πρεσβύτερες του χωριού, ακουμπώντας στα μπαστούνια τους και με τα διπλά μαύρα μαντήλια γύρω απ το κεφάλι τους. Δεν θυμόταν πότε ήταν η τελευταία φορά που φόρεσαν λευκό μαντήλι στο κεφάλι. Νιόπαντρη ακόμα η μεγαλύτερη , η Γιώργαινα, κάπου στα 1860, έχασε τον κουνιάδο της και επτά χρόνια το φόρεσε για το πένθος. Μα στην πορεία πέθανε κι ο πεθερός της κι ύστερα μια αδελφή κι ύστερα οι γονείς της , η πεθερά της, δυό παιδιά της και τελευταίος ο άντρας της. Κι άλλοι πολλοί συγγενείς και το πένθος ήταν μόνιμο.

Ο ρατσισμός , η ξενοφοβία κι εγώ

Την πρώτη φορά που μου συνέβη στην Ισπανία, ήταν πριν πολλά χρόνια, όταν προσπαθούσα στα εξωτερικά ιατρεία ενός νοσοκομείου να αλλάξω ένα ραντεβού. Είχα δίκηο , είχαν άδικο. Μου έδιναν ραντεβού για μετά από έξι μήνες για κάτι που ήταν επείγον. Ημουν κανονικά ασφαλισμένη με την ευρωπαική ασφάλιση που έχουμε οι Ελληνες που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ήμουν ευγενική και προσπαθούσα με λογικά επιχειρήματα να αποδείξω στη γραμματέα απέναντί μου ότι έπρεπε να το κάνει...

Οφειλή

Έκλεισε την πόρτα αποχαιρετώντας τον. Δεν θα τον ξανάβλεπε, τι κι αν εκείνος θα συνέχιζε να της τηλεφωνεί, να την ψάχνει, να εφευρίσκει κάθε δικαιολογία για να την προσεγγίσει και πάλι. Οπως όλοι οι προηγούμενοι. Η πόρτα αυτή είχε ανοίξει και είχε κλείσει για πολλούς ανάλογα με τις εποχές. Τις Άνοιξες, και πριν ακόμα προλάβει να βγεί το ζεστό φως που μεταμόρφωνε τη φύση , η πόρτα της ήταν ορθάνοιχτη για την αγάπη. Ενδύονταν τότε όλα τα καπρίτσια και τα ανοιξιάτικα στολίδια κι έβγαινε απ το καβούκι της στον κόσμο

Εκείνα τα Χριστούγεννα...

Δεν θυμόμουν , ούτε καταλάβαινα γιατί οι δύο γυναίκες επέμεναν τόσο πολύ να πιαστούμε χέρι χέρι με την αδελφή μου και να περπατάμε κοντά στο κτήριο του ελβετικού νοσοκομείου. Αλλά κυρίως κοντά στο φυτώριο και μικρό ανθοπωλείο έξω από τη μαιευτική κλινική. Εκεί εργαζόταν η μαμά μου. Οι πρασιές τύλιγαν τον περίβολο , τον μήνα Αύγουστο τα λουλούδια ήταν ολάνθιστα και κυρίως εκείνο το ειδικό κατακόκκινο γεράνι, που δεν είναι σαν τα μεσογειακά αφού ο μίσχος του δεν παγώνει τον χειμώνα από το ελβετικό κρύο.